Huyệt Hậu Khê – Vị trí, tác dụng và cách châm cứu trị đau cổ gáy, tai ù, sốt rét
Cùng VimiDo Tìm hiểu huyệt Hậu Khê – huyệt Du thuộc kinh Tiểu Trường, có tác dụng thanh thần trí, cố biểu, trị cổ gáy đau, tai ù, sốt rét. Bài viết hướng dẫn chi tiết vị trí và cách châm cứu đúng chuẩn.
Huyệt Hậu Khê là gì?
Ý nghĩa tên gọi:
Huyệt Hậu Khê được đặt theo vị trí đặc biệt của nó. “Khê” nghĩa là khe suối, “Hậu” là phía sau. Khi gấp ngón tay vào bàn tay, ta thấy đường chỉ tâm đạo như dòng suối nhỏ, và huyệt nằm ở phía sau đường này nên gọi là Hậu Khê.
Đây là huyệt có giá trị cao trong châm cứu Đông y, giúp điều hòa cơ năng của kinh Tiểu Trường, giải nhiệt, thanh tâm, an thần, hỗ trợ trị nhiều chứng bệnh vùng đầu, cổ, vai, gáy.
Xuất xứ và đặc tính của huyệt Hậu Khê
Xuất xứ
Theo Thiên “Bản Du” (Linh Khu 2), Hậu Khê là huyệt được ghi nhận và ứng dụng từ thời cổ đại, được xem là một trong những huyệt quan trọng nhất trên đường kinh Tiểu Trường.
Đặc tính
-
Huyệt thứ 3 của kinh Tiểu Trường.
-
Thuộc loại Du huyệt, hành Mộc.
-
Là huyệt Bổ của kinh Tiểu Trường.
-
Là huyệt giao hội với Đốc Mạch, có ảnh hưởng đến toàn bộ vùng đầu, cổ, vai, lưng.
Vị trí huyệt Hậu Khê
Cách xác định
Huyệt nằm ở chỗ lõm phía sau khớp xương ngón và bàn của ngón tay thứ 5, ngang đầu trong đường vân tim ở bàn tay, nơi tiếp giáp giữa da gan tay và mu tay. Khi nắm tay lại, vị trí này dễ nhận thấy nhất.
Giải phẫu học
-
Dưới da: Cơ dạng ngón tay út, bờ trong cơ gấp ngắn ngón tay, cơ đối ngón út, đầu dưới xương bàn tay 5.
-
Thần kinh chi phối: Nhánh của dây thần kinh trụ.
-
Da vùng huyệt: Do tiết đoạn thần kinh D1 quản lý.
Tác dụng của huyệt Hậu Khê
Hậu Khê là huyệt có công năng thanh thần trí, cố biểu, giải nhiệt và thư cân.
Chủ trị (Công dụng lâm sàng)
-
Trị cổ gáy đau cứng, đầu đau, lưng đau.
-
Hỗ trợ tai ù, tai điếc, liệt chi trên.
-
Dùng trong các chứng sốt rét, động kinh, ra mồ hôi trộm.
-
Là huyệt an thần – điều hòa khí huyết vùng đầu cổ.
Cách châm cứu huyệt Hậu Khê
Phương pháp châm cứu
-
Châm thẳng từ 0,5 – 1 thốn.
-
Cứu 3 – 5 tráng, hoặc ôn cứu 5 – 10 phút.
-
Tác dụng nhanh khi kết hợp cùng huyệt Hợp Cốc, Phong Phủ hoặc Liệt Khuyết.
Phối hợp huyệt Hậu Khê trong điều trị
Các bài phối huyệt điển hình
-
Trị đau đầu: Hậu Khê + Đại Trữ (Bq 11) + Đào Đạo (Đc 13) + Khổng Tối (P 6).
-
Trị mồ hôi trộm: Hậu Khê + Âm Khích (Tm 6).
-
Trị thương hàn không ra mồ hôi: Hậu Khê + Hợp Cốc (Đtr 4) + Phong Trì (Đ 20).
-
Trị đờm và nóng lạnh: Hậu Khê + Bá Lao + Khúc Trì (Đtr 11).
-
Trị tai đau, tai giữa viêm: Hậu Khê + Thân Mạch.
-
Trị vùng lưng vai nóng rát: Hậu Khê + Đại Chùy (Đc 14) + Nhân Trung (Đc 26).
-
Trị liệt hoặc đau tay: Hậu Khê + Tam Gian (Đtr 3) + Bát Tà.
-
Trị đùi vế đau: Hậu Khê + Hoàn Khiêu (Đ 30).
Tham khảo & lý luận Đông y
Theo “Kinh Huyệt Chi Vận Dụng”:
“Châm huyệt Hậu Khê có tác dụng làm cường tráng nội tạng, đặc biệt là giúp điều hòa Tiểu Trường và Thận, giải trừ uất nhiệt bên trong.”
Còn theo “Thường Dụng Du Huyệt Lâm Sàng Phát Huy”:
“Hậu Khê kết hợp với Thân Mạch giúp thông Đốc Mạch và Dương Kiều Mạch, trị hiệu quả các bệnh vùng đầu, gáy, tai, vai, lưng.”
Kết luận – Vai trò đặc biệt của huyệt Hậu Khê trong Đông y hiện đại
Huyệt Hậu Khê là huyệt quan trọng trong châm cứu, vừa bổ dưỡng chính khí, vừa giải trừ nhiệt uất. Đông y hiện đại ứng dụng huyệt này để hỗ trợ điều trị các chứng bệnh thần kinh, cơ xương khớp, đau cổ gáy, tai ù, và mất ngủ nhẹ.
👉 Khi được xác định đúng vị trí và châm cứu chuẩn kỹ thuật, Hậu Khê phát huy tối đa công năng, giúp điều hòa toàn thân, thư giãn tinh thần và cải thiện tuần hoàn vùng đầu cổ.
Xem thêm:
